Kinh nghiệm bán hàng giá rẻ của Trung Quốc và bài học với Việt Nam
2010
Chương này sẽ tổng kết những bài học đối của Trung Quốc đối với Việt
Nam. Bên cạnh đó, chương cuối cũng đề ra các cách thức nhằm áp dụng
một cách có hiệu quả những bài học đó trong tình hình thực tiễn.
Page | 5
Kinh nghiệm bán hàng giá rẻ của Trung Quốc và bài học với Việt Nam
2010
NỘI DUNG CHÍNH
NỘI DUNG CHÍNH
I. Tổng quan về thương mại quốc tế và lý thuyết lợi thế cạnh tranh quốc gia
1.1. Tổng quan về thương mại quốc tế
1.1.1. Khái quát chung về thương mại quốc tế
Thương mại quốc tế được hiểu theo nghĩa chung là các hoạt động trao đổi
luân chuyển hàng hóa dịch vụ giữa các quốc gia vùng lãnh thổ với nhau. Các chủ
thể của thương mại hiện nay đang ngày càng đa dạng. Các chủ thể lớn có thể từ các
chủ thể là các quốc gia, các vùng lãnh thổ tới các tổ chức đa quốc gia, các công ty
các tập đoàn đa quốc gia. Các chủ thể nhỏ hơn nằm trong lãnh thổ một quốc gia có
thể là các tổ chức kinh tế trong nước như các công ty, các xí nghiệp… Đối tượng
của thương mại cũng ngày càng đa dạng và phức tạp, có thể là các hàng hóa hữu
hình hoặc các hàng hóa vô hình. Về mặt pháp lý, các hiệp ước,các công ước, các
điều lệ về thương mại nhanh chóng được soạn thảo nhằm tạo ra khuôn khổ pháp lý
chung cho các hoạt động thương mại quốc tế. Chúng ta có thể nêu tên một số sự
kiện pháp lý quan trọng với nền thương mại toàn cầu như sự ra đời của hiệp ước
chung về thuế quan và thương mại GATT năm 1948, sự thành lập tổ chức Thương
mại Quốc tế WTO năm 1995. Các khu vực mậu dịch tự do cũng nhanh chóng ra
đời như EEC ( nay là EU ) ở châu Âu, khối NAFTA ở bắc Mỹ, khối ASEAN ở
đông nam Á… đã góp phần tạo điều kiện cho trao đổi thương mại giữa các quốc
gia ngày càng thuận lợi. Theo cùng những diễn biến đó, về mặt lượng, tổng giá trị
trao đổi thương mại của giữa các quốc gia trên thế giới cũng tăng lên nhanh chóng.
Chỉ tính riêng trong thời gian từ năm 1970 tới 1999, tổng giá trị hàng hóa dịch vụ
trao đổi của các quốc gia tăng lên 21 lần, từ 643 tỷ USD lên 11.400 tỷ USD ( gấp
21 lần trong vòng 30 năm ), bất chấp nhưng khó khăn chồng chất với nền kinh tế
Page | 6
Kinh nghiệm bán hàng giá rẻ của Trung Quốc và bài học với Việt Nam
2010
thế giới như cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới năm 1973 hay tình trạng chiến
tranh lạnh căng thẳng giữa Liên Xô và Hoa Kỳ…Tốc độ tăng trưởng của trao đổi
thương mại quốc tế cũng thường xuyên cao hơn tốc độ tăng trưởng nền kinh tế thế
giới. Trong giai đoạn 2000 tới 2007, trong khi tốc độ tăng trưởng kinh tế thế giới
chỉ giao động quanh khoảng 2,5% tới 4% thì tốc độ tăng trưởng của thương mại
thế giới thường trên 7%.
Bên cạnh đó, nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng, một trong những động
lực quan trọng nhất thúc đẩy tăng trưởng kinh tế thế giới chính là sự phát triển
mạnh mẽ của nền thương mại quốc tế. Không thể phủ nhận một thực tế rằng, nền
sản xuất của các quốc gia trên thế giới hiện nay hoạt động không chỉ đề phục vụ
nhu cầu nội địa mà một phần vô cùng quan trọng chính là phục vụ cho nhu cầu của
thế giới, đặc biệt là đối với các nền kinh tế có độ mở cửa cao. Một ví dụ điển hình
là Hoa Kỳ. Biểu đồ sau cho ta biết bao nhiêu phần trăm giá trị sản lượng của Hoa
Kỳ và thế giới là trực tiếp phục vụ cho xuất khẩu.
Hình 1.1.1.1: Tỷ lệ phần trăm hàng hóa xuất khẩu trong GNP của Hoa kỳ và
Thế giới
Page | 7
Kinh nghiệm bán hàng giá rẻ của Trung Quốc và bài học với Việt Nam
2010
Không có số liệu dự báo cho thương mại thế giới năm 2025
Nguồn: World Bank, World Development Indicators 1999 and WEFA Forecast, 2000
Số liệu từ: World and US forecast GDP source info.
Một ví dụ khác là Trung Quốc, quốc gia xuất khẩu lớn nhất thế giới hiện nay. Theo
số liệu thống kê của chính phủ nước này, tỷ lệ giá trị xuất nhập khẩu trong GDP đã
không ngừng tăng lên từ 1978 tới nay. Ta cùng xem xét biểu đồ sau
Page | 8
Kinh nghiệm bán hàng giá rẻ của Trung Quốc và bài học với Việt Nam
2010
Hình1.1.1.2:Tương quan giũa kim ngach xuất nhập khẩu so với GDP Trung Quốc
giai đoạn 1978 tới 2006
Nguồn số liệu: Tổng cục thống kê Trung Quốc
Rõ ràng, thương mại quốc tế đang ngày càng phát triển hơn và ngày cang quan
trọng hơn.Chính nhờ nhu cầu về hàng hóa của thế giới ngày càng tăng nên nền sản
xuất của các quốc gia mới được có cơ hội mở rộng và tăng sản lượng, tạo công ăn
việc làm cho người dân, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Có thể nói, thương mại
chính là một trong những động lực quan trọng nhất cho tăng trưởng kinh tế, cũng
như thúc đẩy tiến bộ xã hội.
Xét về các chủ thể trong nền thương mại thế giới, không thể không nhắc tới
Hoa Kỳ, Trung Quốc, Nhật Bản và Eu – những chủ thể lớn nhất trong nền thương
mại toàn cầu. Các chủ thể trên cũng là nơi phát sinh phần lớn nhu cầu hàng hóa và
phần lớn nguồn cung cho hoạt động thương mại. Hay nói một cách khác, các chủ
thể trên chính là các cực đẩy và cực hút trong nền thương mại quốc tế. Biểu đồ sau
Page | 9
Kinh nghiệm bán hàng giá rẻ của Trung Quốc và bài học với Việt Nam
2010
cho thấy vai trò to lớn của các chủ thể này trong nền thương mại toàn cầu thông
qua tỷ trọng thương mại trong cơ cấu thương mại của thế giới.
Hình 1.1.1.3: Tỷ trọng tổng kim ngạch thương mại một số quốc gia trong thương
mại thế giới
Nguồn: Ngân hàng thế giới ADB 2008
Qua đồ thị trên, ta thấy tổng giá trị thương mại của Hoa Kỳ, Trung Quốc, Nhật Bản
và một số nước trong liên minh châu Âu EU đã chiếm tới gần 80% tổng giá trị của
thương mại toàn cầu. Trong khi đó, xét về quy mô dân số, các quốc gia trên chỉ
chiếm khoảng 30% dân số thế giới. Rõ ràng, thương mại quốc tế cũng có những
đầu tàu của riêng nó và cũng dựa trên đồ thị trên, ta thấy rõ ràng một xu thế đó là
đóng góp vào thương mại toàn cầu của các nướcphát triển đang có xu hướng giảm
dần về mặt tương đối, điển hình là Hoa Kỳ. Trong khi đó vai trò của Trung Quốc
đang nổi lên rõ rệt, Năm 2009, Trung Quốc đã vượt Đức vương lên trở thành quốc
Page | 10
Kinh nghiệm bán hàng giá rẻ của Trung Quốc và bài học với Việt Nam
2010
gia xuất khẩu lớn nhất thế giới với tổng giá trị xuất khẩu đạt trên 1200 tỷ USD,
Cũng cùng năm này, Trung Quốc trở thành quốc gia đứng thứ 2 thế giới về tổng
kim ngạch thương mại. Rõ ràng, đang có sự đổi ngôi trong top những nước có nền
thương mại phát triển nhất thế giới và sự vươn lên của Trung Quốc dường như là
không có gì ngăn cản nổi.
1.1.2. Thương mại đối với các nước đang phát triển
Gần đây, bộ phận không nhỏ người dân trên thế giới đang phản đối những
mặt trái của xu thế toàn cầu hóa và nhất thể hóa nền kinh tế thế giới. Họ cho rằng
chính sự tự do thương mại bị chi phối bởi các nước giàu là một trong những nhân
tố chính gây nên mặt trái của toàn cầu hóa và do đó cực lực phản đối quá trình tự
do hóa thương mại hiện nay. Điển hình là tại diễn đàn kinh tế thế giới Davos tháng
1 năm 2009 tại Geneve, những người biểu tình từ khắp nới trên thế giới đã liên tục
mít tinh phản đối tự do hóa thương mại và cho rằng: tự do hóa thương mại chỉ
mang lại lợi ích cho những nước giàu, phần thua thiệt và nghèo đói sẽ thuộc về
những nước đang phát triển. Thực tế, không chỉ những người biểu tình mà còn rất
nhiều người khác phản đối một nền thương mại “tự do” bị các nước lớn chi phối.
Bi quan hơn, một bộ phận người dân thế giới thậm chí phản đối cả tự do hóa
thương mại. Quan điểm của họ liệu có hoàn toàn đúng?
Đầu tiên, chúng ta phải khẳng định rằng, tham gia thương mại quốc tế là con
đường đi lên đúng đắn cho các nước đang phát triển
Chúng ta đều biết rằng các nước đang và chậm phát triển là những quốc gia nghèo
trên thế giới và dễ tổn thương nhất trong khi tham gia thương mại. Sự bất hợp lý về
cơ cấu ngành kinh tế, sự lạc hậu về trình độ khoa học công nghệ chính là những
yếu tố chính tạo nên tính dễ tổn thương của các nền kinh tế trên. Tuy nhiên, sâu xa
hơn mà nói, chính sự thiếu quyết đoán của các nước đó khi tham gia vào sân chơi
Page | 11
Kinh nghiệm bán hàng giá rẻ của Trung Quốc và bài học với Việt Nam
2010
chung – nền thương mại toàn cầu – mới là nguyên nhân cơ bản nhất. Vào những
năm 50 của thế kỷ trước, Hàn Quốc, Malaysia là những quốc gia mới thoát khỏi
ách đô họ của ngoại bang, nền kinh tế với xuất phát điểm rất thấp ( thực tế là
không hơn gì so với nước thế giới thứ 3 ). Tuy nhiên điểm khác biệt cơ bản là ngày
nay, 2 nước đó đã trở thành những nước có trình độ phát triển khá trên thế giới,
Hàn Quốc thậm chí vươn lên trở thành nước công nghiệp mới ( NIC ), trong khi
các nước khác của thế giới thứ 3 tiếp tục lấn sâu vào con đường tụt hậu. Liệu có
phải tự do hóa thương mại đã làm cho các nước nghèo tiếp tục nghèo thêm? Thực
tế, Hàn Quốc hay Malaysia là hai quốc gia có mức độ mở cửa kinh tế từ rất sớm và
cũng là một trong những quốc gia “nhiệt tình” nhất khi tham gia vào thương mại
toàn cầu. Sau hơn 50 năm tham gia vào nền thương mại tự do mà nhiều người cho
là bất công ấy, họ đã thành công trong việc phát triển đất nước mình. Một bài học
thực tế rút ra là, chính những nước không dám tham gia vào thương mại toàn cầu,
hoặc tham gia với mức độ “khiêm tốn”, hạn chế mới là những quốc gia nghèo nàn
lạc hậu và yếu kém nhất. Tất nhiên là khi tham gia cuộc chơi mang tên
International Trade, khi bắt tay với các nước giàu, các nước nghèo thường sẽ bị
thua thiệt hoặc bất lợi trên một số khía cạnh nào đấy, nhưng thực tế đã là cuộc chơi
thì sẽ có rủi ro – vấn đề chỉ là ở chỗ – nước đó có dám tham gia không và tham gia
như thế nào mà thôi.
Khi tham gia sâu rộng vào nền thương mại toàn cầu vốn đang ngày càng tự
do hóa, các nước nghèo vẫn sẽ là những đối tượng dễ bị tổn thương nhất mặc dù
thế giới cũng đã có những ưu đãi nhất định cho họ như các ưu đãi về thuế quan; về
nguồn gốc xuất xứ hàng hóa… Bên cạnh đó,, không thể phủ nhận rằng các nước
nghèo bao giờ cũng có những lợi thế của “người đi sau”. Rất nhiều quốc gia đã
thực sự vươn lên và từng bước thoát nghèo. Những bài học như Hàn Quốc,
Page | 12
Kinh nghiệm bán hàng giá rẻ của Trung Quốc và bài học với Việt Nam
2010
Malaysia đang ngày một dài thêm. Thế giới ngày càng xuất hiện nhiều “ngôi sao”
đang lên như Việt Nam, Braxin, Ấn Độ và đặc biệt là Trung Quốc.
1.1.3. Thương mại đối với sự phát triển của Trung Quốc
Trong những bài học thành công khi tham gia thương mai quốc tế, không thể
không nhắc tới Trung Quốc. Trước cải cách và mở cửa nền kinh tế năm 1979,
Trung Quốc là một quốc gia nghèo đói và đứng trước nhiều nguy cơ bấn ổn chính
trị. Sau hơn 30 năm, công cuôc cải cách của Trung Quốc có thể đánh giá là tương
đối thành công với tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân rất cao, khoảng 10%/năm.
Quy mô nền kinh tế Trung Quốc đã gấp nhiều lần so với trước mở cửa. Bên cạnh
đó, quy mô của nền ngoại thương Trung Quốc cũng có bước tiến thần kỳ. Giá trị
xuất khẩu từ 9.75 tỷ USD năm 1978 tăng lên 1218.6 tỷ USD năm 2007.
Nghiên cứu sâu hơn về sự phụ thuộc của GDP vào kim ngạch xuất khẩu hàng hóa
Trung Quốc, ta thiếp lập hàm số biểu thị sự phụ thuộc của GDP vào 3 yếu tố, trong
đó giá trị xuất khẩu chỉ là một biến. Các biến đó là
- Tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI được thực hiện ( biến INV )
- Tổng giá trị xuất khẩu hàng hóa dịch vụ ( biến EX )
- Tổng chi tiêu chính phủ ( biến GX )
Chọn hàm số là dạng mũ như sau:
GDP = C*GX
β1
*INV
β2
*EX
β3
Loga hóa hai vế ta được
Ln(GDP) = Ln(C) + β1*Ln(GX) + β2*Ln(INV) + β3*Ln(EX)
Page | 13
Kinh nghiệm bán hàng giá rẻ của Trung Quốc và bài học với Việt Nam
2010
Với số liệu thu thập được từ năm 1978 tới 2007 gồm 30 quan sát, ta có bảng số
liệu sau
Page | 14
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét