td563

Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
- Xuất khẩu hàng hóa không chỉ tác động tới mặt kinh tế thuần túy mà còn
giúp giải quyết vấn đề việc làm cho người lao động trong nước và các vấn đề về
xã hội, an sinh giáo dục cho người dân ngày càng tốt hơn.
- Xuất khẩu hàng hóa tăng cường hợp tác giữa các quốc gia, góp phần thúc
đẩy quan hệ đối ngoại trong khu vực và trên thế giới, nâng cao uy tín của Việt
Nam trên thị trường quốc tế, thực hiện chính sách của Đảng và Nhà nước: “Đa
dạng hóa thị trường và đa phương hóa quan hệ kinh tế, tăng cường hợp tác khu
vực”.
Nhìn nhận thấy vai trò quan trọng của xuất nhập khẩu, nhà nước ta đã có
những chủ trương kế hoạch để khuyến khích các doanh nghiệp xuất khẩu hàng
hóa, nhằm tăng trưởng kinh tế và mở rộng thị trường của mình ra quốc tế.
1.1.2. Nhiệm vụ của kế toán xuất khẩu hàng hóa trong các doanh nghiệp
kinh doanh xuất khẩu hàng hóa
- Theo dõi ghi chép và phản ánh kịp thời các nghiệp vụ liên quan đến xuất
khẩu hàng hóa từ khâu mua hàng, bán hàng và thanh toán, đồng thời kiểm tra
giám đốc tình hình thực hiện hợp đồng xuất khẩu.
- Tính toán một cách chính xác giá mua hàng, các khoản thuế và các
khoản chi phí liên quan đến hoạt động xuât khẩu, để làm căn cứ xác định kết quả
kinh doanh tiêu thụ hàng hóa.
- Kiểm tra đánh giá tình hình công nợ và thanh toán công nợ.
- Cung cấp các số liệu, các báo liên quan đến công tác kế toán xuất khẩu
để phục vụ cho yêu cầu quản lý.
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
- Thực hiện chính sách và các nguyên tắc về ngoại tệ một cách nghiêm túc
nhưng cũng nên linh hoạt để cung cấp thông tin chính xác cho hoạt động xuất
khẩu.
1.1.3. Đặc điểm của hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa trong các doanh
nghiệp kinh doanh xuất khẩu hàng hóa
* Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động xuât khẩu của doanh nghiệp
+ Các yếu tố bên ngoài ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu của doanh
nghiệp
- Lợi thế so sánh của nước xuất khẩu với các nước xuất khẩu khác do điều
kiện thiên nhiên, khí hậu, đất đai,…
- Chính sách khuyến khích xuất khẩu hàng hóa của nhà nước.
- Tỷ giá giữa đồng nội tệ và đồng ngoại tệ: Đặc biệt là các đồng ngoại tệ
mạnh.
- Các cơ hội xuất khẩu đặc biệt trong thị trường xuất khẩu.
+ Các yếu tố bên trong doanh nghiệp
- Năng lực chế biến, máy móc thiết bị có hiện đại không.
- Tình hình quản trị và tổ chức của công ty.
- Nguồn lực tài chính có đầy đủ và dồi dào không.
- Bí quyết Maketing của công ty.
- Sự sẵn sàng về sản phẩm xuất khẩu của công ty.
* Đặc điểm xuất khẩu hàng hóa trong các doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu
Hoạt động xuất khẩu hàng hóa là hoạt động có sự tham gia của các doanh
nghiệp Việt Nam với các doanh nghiệp nước ngoài theo các hợp đồng thương
mại quốc tế. Vì thế việc lưu chuyển hàng hóa trong kinh doanh xuất khẩu hàng
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
hóa thường phức tạp hơn so với lưu chuyển hàng hóa nội địa. Các hoạt động
kinh doanh xuất khẩu hàng hóa thường mang các đặc điểm sau:
- Đặc điểm về thời gian lưu chuyển hàng hóa xuất khẩu: Đây được coi là
đặc điểm cơ bản khác với lưu chuyển hàng hóa nội địa, thời gian lưu chuyển
hàng hóa xuất khẩu bao giờ cũng lâu hơn. Vì nó phải trải qua hai quá trình, mua
hàng xuất khẩu trong nước và bán hàng ra thị trường nước ngoài.
- Đặc điểm về thời gian giao nhận hàng hóa và thời gian thanh toán: Trong
kinh doanh xuất khẩu, do ảnh hưởng về điều kiện địa lý giữa người mua và
người bán là khá xa nhau nên thời điểm của việc thanh toán và giao nhận hàng
hóa thường luôn có độ trễ với nhau.
- Đặc điểm về tập quán và các thông lệ quốc tế: Trong giao dịch ngoại
thương nói chung và hoạt động xuất khẩu hàng hóa nói riêng, người mua và
người bán thuộc các quốc gia khác nhau, tập quán sinh hoạt, tiêu dùng là khác
nhau. Tuy nhiên các quốc gia muốn tham gia thị trường chung cũng phải có thỏa
thuận chung với nhau thành các thông lệ quốc tế. Tóm lại , các hoạt động xuất
khẩu hàng hóa phai tuân thủ luật quốc tế và cả các phong tực tập quán của từng
quốc gia.
- Đặc điểm của chính sách ngoại hối: Có thể nói lĩnh vực chịu tác động
mạnh nhất của các chính sách ngoại hối là xuất khẩu. Việc tỷ giá ngoại tệ của
các đồng tiền thay đối kéo theo cả sự thay đổi trong các chính sách xuất khẩu của
từng doanh nghiệp.
- Đặc điểm về phương thức thanh toán: trong kinh doanh xuất khẩu hàng
hóa mới thường sử dụng các phương thức thanh toán như: thư tín dụng (Letter of
Credit-L/C), ngoài ra các doanh nghiệp có thể sử dụng các phương thức kinh
doanh khác như : chuyển tiền, nhờ thu, mở tài khoản, thanh toán bằng Séc…
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
* Các trường hợp hàng hóa được coi là xuất khẩu
Theo quy định, hàng hóa được coi là xuất khẩu hàng hóa trong các trường
hợp sau:
- Hàng hóa bán cho các doanh nghiệp nước ngoài theo hợp đồng kinh tế
đã ký kết có thanh toán bằng ngoại tệ.
- Hàng gửi đi triển lãm hội chợ sau đó bán thu ngoại tệ.
- Hàng bán cho khách nước ngoài và Việt kiều có thanh toán bằng ngoại tệ.
- Các dịch vụ sửa chữa, bảo hành tàu biển, máy bay cho các nước ngoài
thanh toán bằng ngoại tệ.
- Hàng viện trợ ra nước ngoài thông qua các hiệp định, nghị định thư do
nhà nước ký kết với nước ngoài nhưng lại được thực hiện các doanh nghiệp xuất
nhập khẩu.
- Hàng bán cho các doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam hoặc bán hàng
cho doanh nghiệp khu chế xuất.
1.1.4. Các phương thức thanh tính giá hàng hóa xuất khẩu và các tiêu thức
trong hợp đồng liên quan đến kinh doanh xuất khẩu hàng hóa
- Giá CIF (Cost Insuarance Frieght)
Theo giá CIF thì người bán sẽ giao hàng tại cảng, ga, biên giới của người
mua. Mọi rủi ro tổn thất trong quá trình vận chuyển bên bán phải chịu trách
nhiệm. Hàng hóa, vật tư chỉ được coi là tiêu thụ khi được chuyển sang cho người
mua khi hàng hóa đã qua khỏi phạm vi phương tiện vận chuyển của người bán.
- Giá FOB (Free On Board)
Là giá giao hàng tính đến khi hàng hóa được xếp lên phương tiện vận tải
tại cảng, ga, biên giới của người xuất khẩu. Với người xuất khẩu thì giá FOB là
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
giá thực tế hàng hóa cộng các khoản chi phí vận chuyển, bốc xếp lên phương tiện
vận chuyển hàng hóa của người nhập khẩu. Còn các chi phí vận chuyển và phí
bảo hiểm để hàng hóa được chuyển tới tay người mua do bên mua chịu. Như
vây, trong phương thức giá FOB hàng hóa được coi là thuộc quyền sở hữu của
người mua kể từ khi hàng hóa được giao xong lên phương tiện vận chuyển.
Tại Việt Nam hiện nay, do điều kiện về kỹ thuật, kinh tế và cả kinh
nghiệm trong xuất khẩu hàng hóa nên các doanh nghiệp để tránh rủi ro thường
sử dụng phương thức giá FOB. Nhưng nếu sử dụng giá FOB sẽ không tạo được
công việc cho các hãng vận tải trong nước phát triển.
- Giá CFR (Cost and Frieght)
Phương thức tính giá này cũng tương tự như FOB, chỉ khác là người bán
phải ký hợp đồng vận tải và trả cước để vận tải. Đây thực chất là các thỏa thuận
của mỗi bên mua và bán trong từng trường hợp cụ thể sao cho phù hợp với cả hai bên.
- Giá CPT (Carriage Paid To)
Theo phương thức tính giá này,người bán phải ký hợp đồng vận tải và trả
tiền cước, nhưng cũng không phải mua bảo hiểm hàng như CFR. Người bán phải
chịu các khoản chi phí càn thiết để mang hàng tới nơi đến có nêu tên. tức là
người mua chịu mọi rủi ro và bất cứ chi phí nào phát sinh sau khi hàng đã được
giao cho người vận tải.
Khi các bên ký kết hợp đồng thì căn cứ vào thỏa thuận phương thức tính
giá, mà doanh nghiệp có thể áp dụng loại giá phù hợp và có lợi nhất cho mình.
Một số loại giá thường được áp dụng trong ký kết hợp đồng xuất khẩu là:
- Giá quy định sau: là giá không được quy định khi ký kết hợp đồng mà sẽ
được ấn định sau dựa trên những nguyên tắc nhất định và một số điều kiện ảnh
hưởng.
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
- Giá cố định (Fixed Price): là giá được quy định ngay lúc ký kết hợp đồng
và nếu không có điều kiện về trường hợp thay đổi giá thì giá này là cố định.
Trong các hợp đồng thương mại quốc tế thì giá cố định là phổ biến vì khoảng
cách địa lý nên các sự thay đổi đều gây khó khăn cho cả hai bên trong điều
chỉnh.
- Giá linh hoạt (Flexible Price): là giá được quy định lúc ký kết hợp đồng
nhưng xem xét lại nếu vào lúc giao hàng giá thị trường thay đổi ngoài biên độ
hai bên thỏa thuận cho phép.
- Giá di động (Sliding Scale Price): là giá được quy định lại sau khi giao
chuyển hàng trên cơ sở giá quy định ban đầu mà có tính đến các biến động về chi
phí ở một khung nhất định.
1.1.5. Các phương thức và hình thức kinh doanh hàng hóa xuất khẩu hàng
hóa trong các doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu hàng hóa
 Các phương thức xuất khẩu hàng hóa
* Xuất khẩu hàng hóa theo nghị định thư
Trong quan hệ ngoại thương, các chính phủ tiến hành đàm phán, ký kết
với nhau bằng văn bản, hiệp định về trao đổi hàng hóa dịch vụ, và sự đàm phán
ký kết này vừa mang tính kinh tế lại vừa mang tính chính trị. Tại Việt Nam,
phương thức này được thực hiện chủ yếu trong thời kỳ tập trung quan liêu bao
cấp. Nhà nước xây dựng các kế hoạch xuất khẩu rồi giao cho các đơn vị xuất
khẩu tiến hành thực hiện những hợp đồng cụ thể. Sau khi hoàn tất quá trình xuất
khẩu, toàn bộ số ngoại tệ thu về, sau khi trừ đi các khoản chi phí liên quan thì số
ngoại tệ còn lại được chuyển vào quỹ chung của Nhà nước thông qua tài khoản
của Bộ Thương mại.
* Xuất khẩu ngoài nghị định thư
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Đây là phương thức mà các doanh nghiệp trực tiếp tiến hành đàm phán ký
kết hợp đồng ngoại thương trên cơ sở các quy định trong chính sách pháp luật
của nhà nước. Các doanh nghiệp phải được cấp phép kinh doanh xuất khẩu hàng
hóa mới được tham gia các hoạt động về xuất khẩu. Các doanh nghiệp này được
chủ động trong toàn bộ quá trình xuất khẩu hàng hóa cũng như phân phối kết quả
thu được từ các hoạt động đó.
 Các hình thức xuất khẩu
* Xuất khẩu trực tiếp
Là hình thức hoạt động của các doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu hàng
hóa có đủ khả năng tổ chức giao dịch, đàm phán, ký kết hợp đồng, có sự am hiểu
về mặt hàng xuất khẩu, thị trường xuất khẩu và đối tác. Do đó thường là các
doanh nghiệp xuất khẩu lớn có uy tín, doanh số xuất khẩu lớn và đội ngũ nhân
viên có chuyên môn trong hoạt động kinh doanh xuất khẩu hàng hóa.
* Xuất khẩu ủy thác
Những đơn vị giao ủy thác thường là những đơn vị không có đủ điều kiện
để thực hiện những việc xuất khẩu trực tiếp, thường tập trung chủ yếu trong
những trường hợp sau:
+ Không có quyền trực tiếp xuất khẩu mà không qua Công ty – có quyền
xuất khẩu để thực hiện việc xuất khẩu.
+ Người ủy thác có hàng hóa, có vốn nhưng không có khách ngoại (đầu
ra), mà phải nhờ Công ty tìm đối tác mua hàng.
+ Người ủy thác có hàng hóa, có khách nước nước ngoài nhưng lại không
có vốn để thực hiện việc thu mua hàng hóa, mà phải nhờ đến vốn của Công ty để
xuất khẩu. Trong trường hợp này, đơn vị ủy thác ngoài hoa hồng ủy thác phải
nộp còn chịu lãi do sử dụng vốn của bên xuất khẩu ủy thác.
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Trình tự quá trình xuất khẩu ủy thác cũng tương tự như xuất khẩu trực
tiếp, chỉ trừ không có khâu thu mua chế biến hàng xuất khẩu. Khi khách hàng
thanh toán tiền hàng thu về bán hàng sau khi đã trừ đi hoa hồng được hưởng, các
khoản phí và thuế công ty đã nộp hộ bên giao ủy thác ( nếu bên giao ủy thác yêu
cầu công ty nộp hộ ), phần còn lại thanh toán với bên giao ủy thác.
1.1.6. Các hình thức thanh toán tiền hàng xuất khẩu hàng hóa
Trong ngoại thương có nhiều phương thức thanh toán tiền hàng như: thư
tín dụng (L/C), nhờ thu ( Collection Of Payment), đổi chứng từ trả tiền ngay,
chuyển ngân, chuyển tiền bằng điện (TT-Telegraphic Tranfer)…Nhà xuất khẩu
có thể lựa chọn phương thức nào có lợi cho mình nhất.
 Phương thức thư tín dụng (L/C)
Tín dụng chứng từ là một cam kết của Ngân hàng theo yêu cầu của người
nhập khẩu, trả tiền cho người xuất khẩu hoặc chấp nhận hối phiếu do người xuất
khẩu ký phát trong thời gian quy định và trong phạm vi số tiền của tín dụng, khi
người xuất khẩu trình các chứng từ hàng hóa phù hợp với điều kiện và điểu
khoản của tín dụng đó.
Phương thức thanh toán này được các nhà xuất khẩu dùng phổ biến nhất vì
nó đảm bảo an toàn cho nhà xuất khẩu tránh được rủi ro nhất trong thanh toán
mậu dịch quốc tế,
 Phương thức chuyển tiền ( Remittance)
Theo phương thức này, người nhập khẩu yêu cầu Ngân hàng của mình
chuyển một số tiền cho người chủ nợ (người xuất khẩu) hưởng. Ngân hàng thực
hiện ủy nhiệm này nhờ vào Ngân hàng đại lý của mình ở nước ngoài hưởng
(người xuất khẩu). Chuyển tiền có thể thực hiện bằng điện TT (Telegraphic
Transfer) hoặc bằng thư MT (Mail Transfer).
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Phương thức này nên được áp dụng một cách cẩn thận trong thanh toán
xuất khẩu hàng hóa. Rủi ro cho người nhập khẩu và xuất khẩu khi thời điểm
chuyển tiền và thời điểm giao nhận hàng không trùng nhau.
 Phương thức nhờ thu
Phương thức nhờ thu là phương pháp thanh toán trong đó, người bán sau
khi hoàn thành việc giao hàng hoặc cung ứng dịch vụ cho người mua se tiến
hành uỷ thác cho ngân hàng phục vụ mình thu nợ số tiền của người mua trên cơ
sở hối phiếu của người bán lập ra. Phương thức nhờ thu có hai loại sau:
- Nhờ thu phiều trơn: là phương thức thanh toán mà trong đó người bán
uỷ thác cho ngân hàng thu hộ tiền ở người mua trên cơ sở hồi phiếu của người
bán lập ra, còn chứng từ mua bán thì gửi thẳng cho người mua không thông qua
ngân hàng.
Nếu người bán lựa chọn phương thức thanh toán này thì phải có sự tin
tưởng lẫn nhau, vì người bán sẽ chịu nhiều bất lợi do việc thanh toán hoàn toàn
phụ thuộc vào ý muốn chủ quan của người mua, tốc độ thanh toán chậm và ngân
hàng chỉ đóng vai trò trung gian.
- Nhờ thu kèm chứng từ: là phương thức thanh toán trong đó người bán ủy
thác cho ngân hàng thu hộ tiền từ người mua không những căn cứ vào hối phiếu
mà còn căn cứ vào bộ chứng từ hàng hoá kèm theo, với điều kiện nếu người mua
trả tiền hoặc chấp nhận trả tiền theo hối phiếu thì ngân hàng mới trao bộ chứng
từ hàng hoá cho người mua để nhận hàng. So với hình thức nhờ thu phiếu trơn
thì phương thức nhờ thu kèm chứng từ đảm bảo an toàn hơn cho người bán trong
việc thu tiền hàng.
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
1.1.7. Nguyên tắc hạch toán ngoại tệ
Trong các doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu hàng hoá, các nghiệp vụ
kinh tế tài chính phát sinh liên quan đến ngoại tệ chiếm phần lớn. Để tập hợp chi
phí, doanh thu và tính toán kết quả kinh doanh thì ngay từ đầu kế toán phải tuân
thủ các nguyên tắc hạch toán kế toán sau:
- Đối với doanh nghiệp áp dụng chế độ kế toán Việt Nam thì phải quy đổi
ngoại tệ thành tiền VNĐ để hạch toán quá trình luân chuyển vốn. Nguyên tắc
này đòi hỏi khi có các nghiệp vụ kinh tế tài chính liên quan đến ngoại tệ thì kế
toán phải quy đổi ngoại tệ thành tiền VNĐ theo tỷ giá hối đoái hợp lý để ghi sổ
kế toán.
- Các doanh nghiệp phải nở sổ chi tiết để theo dõi các loại vốn bằng tiền,
các khoản phải thu, phải trả bằng ngoại tệ thưo đơn vị nguyên tệ nhằm cung cấp
thông tin đầy đủ cho công tác quản lý ngoại tệ và điều chỉnh tỷ giá hối đoái kịp
thời chính xác. Để hạch toán chi tiết vốn bằng tiền, bằng ngoại tệ theo đơn vị
nguyên tệ, kế toán phải sử dụng tài khoản 007 “Ngoại tệ các loại”
Tài khoản 007 là tài khoản ghi đơn, có kết cấu như sau:
Bên Nợ: Phản ánh số ngoại tệ thu vào
Bên Có: Phản ánh số ngoại tệ chi ra
Số dư bên Nợ : Phản ánh số ngoại tệ hiện còn ở doanh nghiệp
Tài khoản này phải mở chi tiết theo từng loại ngoại tệ và nơi quản lý ngoại
tệ (tại quỹ hay tại ngân hàng).
- Khi có sự chênh lệch tỷ giá, kế toán phải kịp thời ghi nhận các khoản
chênh lệch đó. Cuối kỳ kế toán, trước khi xác định thu nhập thực tế của doanh
nghiệp, kế toán phải thực hiện công tác điều chỉnh tỷ giá ngoại tệ. Để ghi nhận
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368

Xem chi tiết: td563